تاریخ قدیم و معاصر به روایت اسناد و تصاویر، وجود بندر فعال و بین المللی اقتصادی فـــــــــرح آبـــــــاد را حداقل از دوره حاکمیت صفوی تا سالهای آغازین دوره پهلوی دوم تایید کرده و به همین مناسبت فرح آباد هم از مرکز فعال و بزرگ گمرک برخوردار بوده و هم در حاشیه فعالیتهای بندری، فعالیتهای شیلاتی و صید ماهیان استخوانی و خاویاری نیز در فرح آّباد از رونق خاصی برخوردار بوده است.
شاهد مثال این ادعا، پدربزرگ مادری ام یعنی مرحوم میرزا جواد فرزانه کناری و برادر ایشان مرحوم میرزا حسین بروجردی کناری اند که از گمرک بابلسر به گمرک فرح آباد انتقال یافته و تا زمان انحلال در این گمرک اشتغال داشته اند.
در کتابهای تاریخی و به ویژه در گزارشات جهانگردان اروپایی به وضوح و به کرات نقل شده است که فرح آباد دارای بندری بزرگ و فعال بوده و طی آن کشتی های بزرگ خارجی از جانب روسیه و کشورهای حاشیه دریای مازندران در این بندر پهلو گرفته و به امر صادرات و واردات و نیز حمل و نقل مسافران خارجی و داخلی می پرداختند.
بندرگاه بزرگ و بین المللی فرح آباد در مصب رودخانه های عریض و پر آب تجن و زردی به دریای مازندران قرار داشته و این دو رودخانه عمیق، براحتی به ایفای نقش لنگرگاهی پرداخته و امکان تخلیه سریع کشتی ها را فراهم می کردند.
در جای جای تاریخ نقل شده که شاه عباس به این دلیل فرح آباد را پس ازاشرف البلاد احداث کرده بود که فرح آباد با بندر و برخورداری از سواحل وسیع دریایی و آبراهه های طبیعی،بیشتر از بهشهر برای توسعه، توجیه اقتصادی داشته است و بعبارتی فرح آباد از قابلیت همزمان پایتخت فرهنگی و اقتصادی برخوردار بوده است.
صیدگاههای بزرگی در جنب این بندرگاه فعالیت می کردند که هنوز هم آثار تاسیسات و تجهیزات و خانه های مسکونی و اداری-سازمانی این صیادان حرفه ای را که غالباً مهاجر و عمدتاً آذری و گیلکی و گرجی بودند، می توان در آن سوی مصب رودخانه های مذکور ملاحظه کرد.
جالب اینجاست که بخشهای وسیعی از اراضی ساحلی این تاسیسات علیرغم همه تصرفات قانونی و غیر قانونی توسط دولتی ها و شخصی ها، هنوز هم باقی مانده و هم اکنون نیز قابل احیاء می باشد!
محل پپیشنهادی احداث بندر- فــــــــــرح آبــــــــاد
با تعطیلی بندر، شیلات، گمرک و تاسیسات جانبی و پیمانکاری های این سازمانها در فرح آباد، عملاً فرصتهای شغلی زیادی از بین رفت و فرح آباد رکورد دار بیکاری جوانان در منطقه شد و از آن تاریخ تا کنون شاهد اشتغالهای غیر تخصصی و بعضاً کاذب جوانان در فرح آباد و حومه بوده ایم.
باغبانی، ناجی غریقی،سرایداری، بلال فروشی، دستفروشی، تمشک فروشی، عکاسی دوره گردی، کرایه دادن اسب، کرایه دادن اتاق و سوئیت، نگهبانی پلاژها، اجاره پارکینگ، فروش و کرایه البسه شنا و دهها شغل ریز و درشت دیگر به اضافه مشاغلی که متعاقباً بوجود آمده،رئوس فعالیتهای شغلی جوانان فرح آباد را تشکیل می دهند که انصافاً حق آنها فراتر از این آوارگی ها و علافی هاست!
تا الان هر پروژه ای که در فرح آباد پیگیری می شد، بلافاصله با تاکید بر توسعه توریسم مانع از اجرای آن می شدند که ترجیحاً احداث پالایشگاه نفت در وسط مرداب بزرگ فرح آباد که چاه نفت در آن کشف و پلمپ شده و و به نفتی هم اشتهار دارد و نیز پترو شیمی را می توان نام برد! و اما حالا که صحبت از احداث کارخانه بازیافت زباله در ساحل فرح آباد است، مصرانه یادآور می گردد که تا دیر نشده، بجای احداث کمپوست، بندر بین المللی فرح آباد را احیاء کنید!
این پیشنهاد از این نظر منطقی تر جلوه می کند که احداث کمپوست در سواحل فرح آباد، هم با محیط زیست منافات دارد و اعتراضات جهانی و داخلی را به همراه دارد، هم بهداشت را تهدید می کند، هم توجیه اقتصادی ندارد، هم با توسعه توریسم ناسازگار است و هم اینکه فرح آباد بزودی شاهد کلنگ احداث شهرک مسکن مهر با ظرفیت ۳۰ هزار خانوار است که حداقل ۱۵۰ هزار نفر را بر جمعیت منطقه خواهد افزود و بندر،به بستری برای تولید فرصتهای شغلی و حل معضل اشتغال متقاضیان جدید شغل مبدل خواهد شد!
صادقعلی رنجبر-عضو هیئت علمی دانشگاه-۱۲/۱/۸۹
